Người trẻ Nhật quay lưng với văn hóa nhậu xã giao: Lý do tại sao?

Văn hóa “nhậu” từng là biểu tượng gắn kết xã hội Nhật Bản. Ảnh: Josh Berglund.

Một khảo sát gần đây cho thấy gần 44% người Nhật ở độ tuổi 20 chưa từng uống rượu, thêm 16% chỉ uống dưới một lần mỗi tháng, theo SCMP. Thói quen này đang tạo ra thách thức lớn cho ngành đồ uống Nhật Bản, đồng thời đặt dấu hỏi cho những chuẩn mực xã hội từng coi rượu bia là phần quan trọng trong giao tiếp.

Công ty tư vấn tiếp thị Mery tại Tokyo cho biết kết quả khảo sát phản ánh những thay đổi sâu sắc trong xã hội. Từ thói quen hình thành sau đại dịch, chi phí sinh hoạt tăng cao cho tới quan niệm mới về sức khỏe và công việc, tất cả đang định hình lại cách giới trẻ Nhật giao lưu, tiêu tiền và tận hưởng cuộc sống.

Báo cáo của Mery được công bố cùng lúc dữ liệu từ các hãng bia lớn cho thấy tiêu thụ bia trong tháng 8 giảm 9% so với cùng kỳ, đánh dấu tháng thứ 5 liên tiếp đi xuống. Thực tế này phá vỡ quan niệm rằng mùa hè nóng bức luôn là thời điểm “đắt khách” của bia.

Các chuyên gia phân tích cho rằng nắng nóng kỷ lục khiến người dân hạn chế ra ngoài buổi tối, trong khi tiêu thụ tại nhà cũng giảm vì lo ngại lạm phát và thu nhập suy giảm. Tuy vậy, nhiều ý kiến nhấn mạnh đây không chỉ là biến động ngắn hạn mà còn phản ánh sự dịch chuyển thế hệ trong cách nhìn nhận về rượu bia.

Trong khảo sát, 34% thanh niên nói họ không có lý do gì đặc biệt để tránh rượu. 24% cho biết tửu lượng kém, 22,6% thấy vẫn vui dù không uống, 21,6% không thích hương vị. Bên cạnh đó, 18% viện dẫn lý do sức khỏe, 10% cho rằng giá quá cao và 7% nói bạn bè họ cũng không uống.

Bà Sumie Kawakami, giảng viên xã hội học tại Đại học Yamanashi Gakuin, nhận định đại dịch đã thay đổi văn hóa uống rượu không chỉ ở giới trẻ mà còn ở người lớn tuổi. “Trong thời gian dài, mọi người không thể ra ngoài, dần mất thói quen nhậu với đồng nghiệp. Với sinh viên, đại học vốn là nơi có nhiều tiệc tùng, nhưng điều đó cũng ngưng lại. Khi ra đi làm, họ chưa từng hình thành thói quen uống rượu,” bà nói.

Theo bà Kawakami, thu nhập eo hẹp chỉ là một phần nguyên nhân. Vấn đề lớn hơn nằm ở khoảng cách thế hệ nơi công sở. Người trẻ không muốn đi nhậu với cấp trên sau giờ làm và cũng không muốn chịu áp lực từ những buổi tụ tập bắt buộc.

Trước đây, khái niệm “nommunication” – ghép giữa “nomu” (uống) và “communication” (giao tiếp), được coi là trụ cột trong văn hóa công sở Nhật, khi nhân viên gần như phải nhậu tới khuya với đồng nghiệp. Nhưng hiện nay, nhiều người chỉ muốn kết thúc công việc để về nhà, gặp bạn bè, tham gia sở thích hoặc đơn giản là nghỉ ngơi.

“Điều này có thể lạ với thế hệ trước, nhưng ngày càng phổ biến ở cả những người lớn tuổi, khi họ cũng muốn cân bằng công việc và cuộc sống,” bà nói thêm.

Issei Izawa, 26 tuổi, làm trong lĩnh vực bất động sản tại Yokohama, cho biết anh là một ví dụ điển hình. “Tôi vốn không thích uống rượu, trong đại dịch cũng hiếm khi tụ tập. Tôi chơi thể thao nhiều nên giờ càng không muốn uống,” anh chia sẻ.

“May mắn là công ty tôi không ép, nhưng nhiều bạn bè tôi ở nơi khác thì vẫn chịu áp lực. Tôi nghĩ việc nửa nhân viên say xỉn vài ngày mỗi tuần rõ ràng không có lợi cho doanh nghiệp,” Izawa nói.