Trong một động thái gây chú ý, tỷ phú Bill Gates, đồng sáng lập Microsoft, vừa thông báo Quỹ Gates Foundation sẽ đóng cửa sớm hơn dự kiến vào năm 2045, với kế hoạch chi thêm 200 tỷ USD trong vòng 20 năm tới, tức toàn bộ tài sản còn lại của ông. Đây là ví dụ mới nhất về xu hướng cho đi nhanh chóng đang diễn ra trong giới siêu giàu.
Trái ngược với ông tổ thiện nguyện thế kỷ 19 như Andrew Carnegie hay John D. Rockefeller, những người thành lập các quỹ từ thiện hoạt động lâu dài, thế hệ tỷ phú hiện tại đang thử nghiệm những mô hình quyên tặng nhanh chóng hơn. Điển hình là bà MacKenzie Scott, vợ cũ Jeff Bezos, đã làm từ thiện hơn 19 tỷ USD chỉ trong vài năm. Vậy điều gì khiến họ vội vàng đến vậy?
1. Nỗi phiền lòng về tài sản kếch xù:
Một số nhà tài phiệt dường như thực sự cảm thấy phiền lòng với khối tài sản khổng lồ của mình. Tỷ phú kinh doanh hàng miễn thuế Chuck Feeney là một ví dụ. Ông đã lặng lẽ quyên tặng 8 tỷ USD và đóng quỹ từ thiện cá nhân trước khi qua đời vài năm trước, cho thấy mong muốn cho đi hết khi còn sống.
2. Mong muốn kiểm soát hoạt động từ thiện:
Nhiều tỷ phú muốn cho đi khi họ còn sống để có thể tự mình kiểm soát hoạt động từ thiện, tránh lặp lại tình huống xung đột kéo dài như gia tộc Ford với quỹ từ thiện của tổ tiên họ. Điều này đảm bảo tầm nhìn và mục tiêu của họ được thực hiện đúng như mong muốn.
3. Thành công sớm của thế hệ tỷ phú mới:
Thế hệ siêu giàu ngày nay thành công sớm hơn nhiều so với trước đây. Bill Gates kiếm tỷ USD đầu tiên năm 31 tuổi. Hiện nay, một số CEO công nghệ thậm chí trở thành tỷ phú khi mới ngoài 20. Điều này mang lại cho họ đủ thời gian để thực hiện các hoạt động từ thiện quy mô lớn khi còn sống.
4. Bối cảnh thế giới khẩn cấp và cắt giảm viện trợ:
Đây có lẽ là lý do quan trọng nhất. Quỹ Gates Foundation đang cố gắng lấp đầy một số khoảng trống do các nhà tài trợ chính phủ để lại. Đáng chú ý, trong nhiệm kỳ thứ hai, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã quyết định đóng cửa Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID), một động thái gây ảnh hưởng lớn vì Mỹ là quốc gia chi nhiều tiền viện trợ nhất.
Không chỉ Mỹ, nhiều quốc gia khác cũng đang cắt giảm ngân sách. Ước tính của OECD cho thấy tổng hỗ trợ phát triển chính thức từ các nước tài trợ lớn nhất thế giới đã đi xuống trong năm 2024, đánh dấu lần sụt giảm đầu tiên trong 6 năm.
Trong tình cảnh này, Bill Gates cho rằng các nhà tài trợ tư nhân không có lý do gì để để dành tiền từ thiện. Ông giải thích: "Nhu cầu hiện nay đang rất cấp thiết và thế giới sẽ có thêm rất nhiều người giàu trong 20 năm tới." CEO Gates Foundation, Mark Suzman, thậm chí còn nói rằng 200 tỷ USD chỉ là ước tính rất thận trọng về số tiền quỹ này sẽ chi trong 20 năm tới.
5. Yếu tố chính trị và nỗi lo về quy định:
Chính trị cũng là một trong những yếu tố thúc đẩy các tỷ phú hành động nhanh hơn. Chính quyền của Tổng thống Donald Trump có cái nhìn ngờ vực đối với hoạt động quyên góp tư nhân. Tờ Economist cho biết các nhà tài trợ lo ngại ông Trump sẽ ký sắc lệnh hành pháp ngăn chặn việc quyên góp cho các dự án ở nước ngoài, hoặc quy định rằng các hành động vì môi trường không tính là từ thiện. Do đó, họ thực hiện những khoản quyên tặng lớn ngay bây giờ, một phần để tránh các quy định mới và một phần để thúc giục những người siêu giàu khác cùng chung sức.
