Khi nói đến giới đại gia, người ta thường nghĩ ngay đến cuộc sống "sang chảnh" với hàng hiệu đắt tiền và những bữa tiệc thâu đêm suốt sáng.
Ở Trung Quốc, các tỷ phú thường "chơi lớn" với những buổi tiệc xa hoa. Tại Hàn Quốc, các "thiếu gia" thuộc tập đoàn gia tộc Chaebol ganh đua nhau về độ giàu có. Còn các ông trùm công nghệ phương Tây thì nổi tiếng với lối sống phóng túng, tiệc tùng cùng gái gọi và ma túy.
Ngay cả giới quý tộc lâu đời cũng thường "ẩn mình" trong những biệt thự rộng lớn, rào chắn kín mít ở vùng ít dân.
Nhưng ở Nhật Bản, câu chuyện hoàn toàn khác. Theo báo Japan Times, nhiều tỷ phú nước này sống giản dị đến mức người thường khó mà nhận ra. Họ không khoe khoang hay "phô trương" sự giàu có như những nơi khác.
Ảnh minh họa: Engoo
Những tỷ phú "lặng lẽ" xứ hoa anh đào
Với người Nhật, việc khoe giàu hay thể hiện sự khác biệt về địa vị xã hội là điều rất lạ. Lý do bởi điều này đi ngược với văn hóa coi trọng tập thể đã ăn sâu vào máu thịt dân tộc này suốt hàng nghìn năm.
Nhờ tinh thần đoàn kết, hy sinh vì cộng đồng mà Nhật Bản đã vượt qua thiên tai, chiến tranh để xây dựng nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới. Vì thế, chuyện bất bình đẳng hay mất đoàn kết trong xã hội là vấn đề cực kỳ nhạy cảm ở đây.
Dù có tiền, các đại gia Nhật cũng hiếm khi "khoe khoang" vì sợ gây phản ứng tiêu cực từ dư luận.
Kinh tế đình trệ tạo thói quen tiết kiệm
Thêm vào đó, kinh tế Nhật tăng trưởng chậm chạp trong hơn 20 năm qua cũng ảnh hưởng không nhỏ. Sức mua của người dân vẫn chưa bằng thời "hoàng kim" những năm 1960.
Những cuộc khủng hoảng kinh tế liên tiếp khiến cả đại gia lẫn người thường đều có thói quen sống tiết kiệm. Nỗi lo phá sản luôn đeo bám, khiến người Nhật cẩn trọng trong chi tiêu dù chính phủ có đủ chính sách kích cầu.
Tình trạng giảm phát kéo dài cũng góp phần làm người dân "siết" hầu bao chặt hơn.
Tuổi tác và quan điểm sống khác biệt
Yếu tố lão hóa dân số cũng khiến giới nhà giàu Nhật kém năng động hơn so với các nước khác. Đa số tỷ phú ở đây đều đã có tuổi, quan điểm về hưởng thụ hoàn toàn khác với những nhà giàu trẻ tuổi.
Vậy những đại gia này đang sống như thế nào và họ tiêu "núi tiền" của mình vào đâu?
Vung tiền mua hàng xa xỉ hay ăn chơi thác loạn, khoe giàu là lối sống khá kỳ lạ với nhà giàu Nhật Bản
Giá trị vô hình
Ở Nhật Bản, giới siêu giàu được gọi là “Cho Fuyuso”. Dù không thích phô trương, họ vẫn là nhóm gây nhiều tò mò với truyền thông. Theo tác giả Atsushi Miura trong cuốn The New Rich, hiện có khoảng 1,3 triệu người Nhật sở hữu tài sản từ 100 triệu yen, tương đương 20 tỷ đồng, cùng thu nhập tối thiểu 30 triệu yen mỗi năm, tức khoảng 6 tỷ đồng.
Khác với hình ảnh quen thuộc ở nhiều quốc gia, người giàu Nhật ít khi mua biệt thự, xe thể thao hay trang sức xa xỉ. Họ thường đầu tư cho những giá trị tinh thần như nghệ thuật, tham dự sự kiện văn hóa hoặc đấu giá tác phẩm. Dĩ nhiên, giới thượng lưu Nhật vẫn đi du lịch, có thể sở hữu du thuyền hay dùng dịch vụ cao cấp, nhưng trong đời thường họ không quá khác biệt so với phần đông người dân.
Một điểm đáng chú ý là họ ưu tiên tiêu dùng nội địa. Từ rượu Nihonshu đến các tác phẩm nghệ thuật truyền thống, những người giàu Nhật thường chọn hàng trong nước thay vì sản phẩm ngoại. Điều này vừa phản ánh niềm tự hào dân tộc, vừa cho thấy chất lượng hàng hóa và dịch vụ Nhật vốn đã thuộc hàng đầu thế giới.
Ngoài nhu cầu cá nhân, tầng lớp siêu giàu còn ý thức được vai trò xã hội. Việc chi tiêu vào hàng nội địa được xem như một cách gián tiếp đóng góp cho nền kinh tế và hỗ trợ các hộ gia đình khó khăn. Một số chuyên gia còn nhận xét rằng chính giới nhà giàu mới là những người thực hành đúng tinh thần phục hồi kinh tế “Abenomics” mà cựu Thủ tướng Shinzo Abe từng đề ra.
Tuy nhiên, giống nhiều tỷ phú ở các nước khác, một số đại gia Nhật cũng tìm cách giảm gánh nặng thuế bằng việc mua tài sản ở nước ngoài hoặc đầu tư vào các thiên đường thuế. Nhà kinh tế học Thomas Piketty trong cuốn Capital in the Twenty-First Century cho biết Nhật là quốc gia áp thuế rất cao với giới giàu, mức thuế thu nhập có thể lên tới 45%. Đây cũng là một trong những lý do khiến nhiều tỷ phú Nhật chọn cách sống kín đáo, tránh gây chú ý.
Rất khó để phân biệt một người giàu tại Nhật Bản nếu họ không muốn phô trương
Người giàu không lười biếng
Theo tác giả Miura, ở Nhật Bản hầu như không tồn tại hình ảnh “kẻ giàu lười biếng”. Dù tự tay gây dựng cơ nghiệp hay thừa kế tài sản, phần lớn giới nhà giàu tại đây vẫn tiếp tục lao động, tìm kiếm việc làm hoặc phát triển khối tài sản của gia đình. Họ không sống xa hoa, khoe mẽ hay chỉ hưởng thụ như ở nhiều quốc gia khác.
Một ví dụ tiêu biểu là ông Haruka Nishimatsu, cựu chủ tịch Japan Airlines, hãng hàng không lớn thứ 6 thế giới về lượng hành khách. Dù ở vị trí cao và giàu có, ông vẫn đi xe buýt đến công ty, ăn trưa tại căn tin cùng nhân viên và thường chọn mua quần áo giảm giá.
Ông Nishimatsu chia sẻ: “Người Nhật vốn quen với lối sống khắc khổ, chịu ảnh hưởng từ văn hóa Nho giáo. Khi tất cả đều khó khăn, chúng tôi không than phiền mà chấp nhận và cùng nhau vượt qua. Chính điều này giúp xã hội giữ được sự ổn định, ngay cả trong giai đoạn hơn 20 năm giảm phát”.
Miura cho rằng người giàu Nhật không chỉ muốn để lại tiền bạc cho con cháu mà còn chú trọng truyền dạy cách làm giàu. Trẻ em trong các gia đình giàu có được giáo dục để hiểu rõ giá trị của đồng tiền, tránh ỷ lại vào tài sản thừa kế và học cách tự lập trong cuộc sống.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet
Nghiên cứu của Miura chỉ ra rằng phần lớn con cái trong các gia đình giàu có ở Nhật Bản không đặt nặng kỳ vọng vào tài sản thừa kế. Thay vào đó, các em được cha mẹ hướng dẫn cách gây dựng tài sản và sớm được khuyến khích tìm hiểu, thực hành đầu tư.
Theo báo cáo của Nomura Research, trong khi chỉ khoảng 8% dân số Nhật có kinh nghiệm đầu tư tài chính thì ở nhóm trẻ em thuộc các gia đình sở hữu trên 100 triệu yên, con số này là 24%. Đáng chú ý, có đến 52% trẻ em trong nhóm này đã sở hữu một danh mục đầu tư riêng.
Ở một góc nhìn khác, nhà nghiên cứu Piketty cho biết mức thuế thừa kế tại Nhật có thể lên tới 55%. Điều này khiến con cháu trong các gia đình giàu hiểu rằng họ khó có thể dựa dẫm hoàn toàn vào tài sản cha mẹ để lại. Một số gia đình lựa chọn chuyển sang Singapore hoặc Australia, nơi có mức thuế thấp hơn, nhưng xu hướng này không phổ biến bởi văn hóa tự hào dân tộc vẫn chiếm ưu thế.
