Trong một nghịch lý thú vị của xã hội, những người có địa vị và quyền lực nhất lại là những người có thể xuất hiện trước công chúng với vẻ ngoài xuề xoà, luộm thuộm mà ít bị đánh giá. Hiện tượng này không phải là ngẫu nhiên, mà là một dấu hiệu của đặc quyền và vị thế xã hội cao cấp.
Xuề xòa là biểu tượng của địa vị (Status Symbol)
Nhiều chuyên gia cho rằng, việc người giàu "ăn mặc xấu" là một hình thức biểu hiện quyền lực tinh vi:
Không cần chứng minh: Nhà phê bình thời trang Eugene Rabkin lập luận rằng những người xuất thân thấp hoặc đang tìm cách khẳng định vị trí phải ăn mặc chỉn chu. Ngược lại, khi đã có đặc quyền, họ không cần phải chứng minh giá trị hay vị thế qua trang phục. Ông gọi "ăn mặc xấu" là một dạng đặc quyền.
"Thờ ơ" là Tuyên ngôn: Tác giả W. David Marx nhận định sự thờ ơ với hình thức dần trở thành biểu tượng của tầng lớp cao đối với đàn ông da trắng, giàu có. Nhà báo Robert Armstrong mô tả phong cách xuề xòa như một tuyên bố ngầm: "Chúng tôi coi trọng năng lực hơn hình thức, và tôi vẫn giàu hơn anh".
Phá vỡ quy tắc: Chuyên gia hàng xa xỉ Beatriz Carranza cho rằng cố tình ăn mặc tệ đòi hỏi vốn hiểu biết văn hóa để biết mình đang phá vỡ điều gì. Khi một người có quyền lực làm vậy, nó được nhìn nhận như sự táo bạo hay mỉa mai (như Sam Bankman-Fried hay cựu Thủ tướng Anh Boris Johnson).
Tiêu dùng "phô trương ngược" (Reverse Ostentation)
Nghiên cứu từ Harvard với tên gọi The Red Sneakers Effect chỉ ra rằng việc "không tuân thủ chuẩn mực" (như mang giày thể thao vào cửa hàng xa xỉ) có thể khiến người khác mặc định bạn có địa vị cao.
Dấu hiệu quyền lực: Đây là hình thức tiêu dùng phô trương ngược, nơi người khác tin rằng bạn đủ quyền lực để phá luật và không cần tuân thủ các quy tắc xã hội thông thường.
Tạo sự khác biệt: Nhà xã hội học thời trang Pedro Mansilla giải thích tầng lớp thượng lưu làm vậy để chọc tức tầng lớp trung lưu, những người luôn cố gắng bắt chước nhưng lại quá sợ hãi để dám làm khác biệt. Sự luộm thuộm trở thành công cụ im lặng để tạo ra sự khác biệt.
Ranh giới của đặc quyền: Phụ nữ và chính trị
Tuy nhiên, đặc quyền này không được áp dụng đồng đều:
Phụ nữ không có đặc quyền: Trong chính trị hay kinh doanh, phụ nữ thường không có đặc quyền tùy tiện với vẻ ngoài như đàn ông. Ngoại hình của họ luôn bị gắn liền với thông điệp về sự bận rộn, chuyên nghiệp hoặc thiếu tôn trọng.
"Ăn mặc giản dị" khác "Ăn mặc tệ": Luke Sweeney, nhà may tại London, cảnh báo rằng có sự khác biệt lớn giữa "ăn mặc giản dị có gu" và "cố tình luộm thuộm". Kiểu cố tình luộm thuộm có thể bị xem là khinh thường người khác, dù trong một số trường hợp (như Dominic Cummings), nó là tuyên ngôn phản kháng giới chính trị chuyên nghiệp.
Nói tóm lại, việc người giàu "ăn mặc xuề xòa" là một bằng chứng cho thấy họ đã đạt đến đỉnh cao quyền lực, nơi họ không còn cần ngôn ngữ thời trang để biện minh cho sự thành công hay đòi hỏi sự tôn trọng của người khác.
