Chỉ trong tháng 5/2025, Wanda đã bán quyền sở hữu của 48 tòa Wanda Plaza trên khắp cả nước, một động thái cho thấy mức độ nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng nợ mà tập đoàn này đang đối mặt.
Thương vụ khủng 50 tỷ NDT và 2 năm liên tiếp bán tháo
Theo thông tin do Cục Quản lý thị trường quốc gia Trung Quốc công bố, Tập đoàn Wanda đã bán liên tiếp quyền sở hữu 48 tòa Wanda Plaza. Những người mua bao gồm liên doanh được thành lập bởi Liên minh Đầu tư Thái Bình Dương (PAG), Tencent, JD.com và các công ty khác. Đây là đợt bán tài sản quy mô lớn thứ tư của Wanda kể từ năm 2023, với số tiền giao dịch được cho là lên tới 50 tỷ NDT (khoảng 175 nghìn tỷ đồng), trở thành một trong những thương vụ sáp nhập và mua lại lớn nhất trong lịch sử bất động sản thương mại Trung Quốc.
Trong suốt 2 năm qua, mọi tin tức liên quan đến cựu tỷ phú Vương Kiện Lâm và Wanda dường như đều xoay quanh chủ đề bán, bán nữa, bán tiếp. Gần 200 tỷ NDT đã bốc hơi trong 10 năm, và hơn 80 tổ hợp văn hóa, giải trí, thương mại tổng hợp Wanda Plaza đã bị bán tháo liên tiếp.
Sai lầm từ đầu tư ra nước ngoài và nỗ lực IPO bất thành
Câu hỏi đặt ra là tại sao ông trùm từng tuyên bố "Không một doanh nghiệp nhà nước nào có thể làm đại ca trong bất kỳ ngành nào mà Wanda tham gia" lại sa sút đến mức phải dựa vào việc bán các tòa nhà để tồn tại?
Mọi chuyện bắt đầu vào mùa hè năm 2016, khi Vương Kiện Lâm bị thổi còi vì đầu tư quá nhiều tiền ra nước ngoài. Cùng lúc đó, ông quyết định chi 34 tỷ NDT để mua lại cổ phiếu đã bị hủy niêm yết ở sàn Thượng Hải và ký thỏa thuận đặt cược với các nhà đầu tư, hứa hẹn sẽ hoàn tất việc niêm yết cổ phiếu A vào năm 2018.
Tuy nhiên, việc Trung Quốc kiểm soát chặt chẽ thị trường cổ phiếu A đối với các đợt IPO của các công ty bất động sản đã khiến kế hoạch của ông thất bại. Trong 9 năm sau đó, Wanda đã 4 lần ký thỏa thuận đánh cược, với số nợ tích lũy vượt quá 80 tỷ NDT.
Đến ngày 31/10/2023, Zhuhai Wanda Commercial Management đã phải kích hoạt điều khoản mua lại khoản đầu tư trị giá 38 tỷ NDT do thất bại trong lần niêm yết thứ tư trên thị trường chứng khoán Hong Kong. Kế hoạch IPO cổ phần bất động sản tan vỡ, và quả cầu tuyết nợ nần càng lăn càng lớn thêm.
Trong cơn tuyệt vọng, Vương Kiện Lâm đành phải chặt đứt cánh tay của mình một lần nữa. Vào năm 2024, Wanda đã bán tháo tổng cộng 26 tòa Wanda Plaza. Đầu năm 2025, Wanda bán tiếp 5 cái nữa. Vào tháng 4, công ty tiếp tục bán mảng kinh doanh quản lý khách sạn đổi lấy 2,497 tỷ NDT tiền mặt để trả nợ trái phiếu.
Tuy nhiên, như thế vẫn chưa đủ. Tính đến tháng 3/2025, Wanda Commercial Management chỉ có 11,6 tỷ NDT tiền mặt trên sổ sách, trong khi các khoản nợ phải trả trong vòng một năm lên tới 40 tỷ NDT, dẫn đến thâm hụt thanh khoản rất lớn. Từ đầu năm 2025, cổ phần của Dalian Wanda và Vương Kiện Lâm đã bị đóng băng 8 lần liên tiếp, cho thấy tình trạng tài chính hết sức thê thảm.
Binh hùng tướng mạnh bị bán, đối tác người quen cũ thôn tính
48 tòa Wanda Plaza được rao bán lần này được đồn đoán có giá trị lên tới 50 tỷ NDT, và chúng đều là những "binh hùng tướng mạnh" trong đế chế thương mại của Wanda. Đây là các dự án cốt lõi tại các thành phố hạng nhất và hạng hai như Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu, Thành Đô, Hàng Châu, Nam Kinh và Vũ Hán, cũng như các tài sản chất lượng cao tại các thành phố hạng ba và hạng tư ở 39 thành phố khác nhau.
Đáng chú ý, nhóm ứng cử viên thâu tóm 48 tòa Wanda Plaza này hầu hết đều là “người quen cũ” của Wanda:
Liên minh Đầu tư Thái Bình Dương (PAG): Với tư cách là "lính cứu hỏa" của Wanda, PAG đã bơm tổng cộng 78 tỷ NDT vào Wanda kể từ năm 2021. Lần này, PAG dẫn đầu thương vụ thâu tóm 50 tỷ NDT, chấp nhận rủi ro cao thông qua cổ phiếu thứ cấp để đổi lấy lợi nhuận vượt mức từ việc chứng khoán hóa tài sản trong tương lai. Mục tiêu của họ là đưa Wanda Plaza vào quỹ đầu tư tín thác bất động sản và trục lợi trên thị trường vốn.
Sunshine Life Insurance: Công ty này đã mua lại tổng cộng 6 tòa Wanda Plaza, tập trung vào nguồn thu nhập cho thuê ổn định. Wanda đã ký thỏa thuận tiền thuê được đảm bảo + hoa hồng theo doanh thu với các thương nhân, với mức lợi nhuận được đảm bảo hàng năm là 5%.
Tập đoàn Tencent: Đã đầu tư 10 tỷ NDT vào Wanda Commercial vào năm 2018 và nắm giữ 4,12% cổ phần. Năm 2023, Ruyi Film and Television (thuộc Tencent) đã mua lại cổ phần của Wanda Film với giá 2,2 tỷ NDT. Mục đích của việc tiếp quản lần này là để tích hợp Wanda Plaza vào hệ sinh thái thanh toán và chương trình nhỏ của WeChat, tạo ra vòng khép kín lưu lượng truy cập ngoại tuyến + dịch vụ trực tuyến.
Đế chế thu hẹp: Từ đỉnh cao đến thực tại nghiệt ngã
Vào năm 2016, khi đế chế Wanda ở thời kỳ đỉnh cao, công ty này sở hữu 400 tòa Wanda Plaza, 1.300 rạp chiếu phim và 80 khách sạn 5 sao. Nhưng đến năm 2025, số trung tâm thương mại do Wanda sở hữu đã giảm xuống còn 300, quyền kiểm soát ngành công nghiệp điện ảnh được chuyển giao hết cho Tencent, và quyền quản lý khách sạn được bán với giá thấp là 2,4 tỷ NDT. Doanh thu hàng năm của tập đoàn Wanda cũng giảm từ 250 tỷ xuống còn 2 tỷ NDT.
Đối với Vương Kiện Lâm, việc bán tài sản có nghĩa là sự thu hẹp của đế chế kinh doanh cá nhân của ông, nhưng không nhất thiết có nghĩa là thất bại hoàn toàn. Không giống như Evergrande và các công ty khác, vấn đề nợ của Wanda chưa phát triển thành rủi ro hệ thống, và các tài sản cốt lõi của công ty vẫn tiếp tục hoạt động. Các trung tâm thương mại Wanda Plaza và 10% cổ phần tại Wanda Cinemas mà Vương Kiến Lâm hiện đang sở hữu vẫn đang phục vụ cho xã hội.
Sự thực dụng và kiềm chế của Vương Kiện Lâm đã giúp ông tránh được sự sụp đổ nghiêm trọng hơn. Việc tài sản của ông giảm 81% có thể khiến ông không còn lọt vào danh sách những người giàu nhất, nhưng nó lại bảo vệ được danh tiếng kinh doanh của ông. Các doanh nhân cuối cùng cũng phải đối mặt với chu kỳ thị trường. Việc nở ra ở đỉnh và co lại ở đáy là điều bình thường.
Vương Kiện Lâm có lẽ không thể ngờ rằng sau hơn 30 năm, ông lại đi xuống từ đỉnh cao, với tài sản cá nhân bay mất 80%, đánh dấu một giai đoạn đầy thử thách trong sự nghiệp của một trong những tỷ phú lừng lẫy nhất Trung Quốc.
