Bí mật đằng sau loại gạo đắt nhất thế giới: Chỉ sản xuất 1000 hộp mỗi năm, giá hơn 2 triệu/1kg
"Cơm là món ăn linh hồn của Nhật Bản", Fujimoto chia sẻ. "Đối với sushi, gạo là thành phần quan trọng nhất. 80% sushi ngon đến từ gạo và chỉ 20% từ cá", ông nói.
Nhà sản xuất Kinmemai Premium không chỉ tự hào tuyên bố đây là loại gạo ngon nhất thế giới. Năm 2016, Sách Kỷ lục Guinness Thế giới còn chứng nhận đây là loại gạo đắt nhất hành tinh với giá bán lên tới hơn 3 triệu đồng mỗi kilogram.
Gạo "phiên bản giới hạn" chỉ sản xuất 1.000 túi mỗi năm
Gạo là lương thực chính thiêng liêng ở Nhật Bản trong khoảng 3.000 năm. Ngày nay, có hơn 300 giống cây trồng phổ biến trên khắp cả nước, với nhiều giống mới liên tục được phát triển. Các món ăn và đồ uống làm từ gạo Nhật Bản như sushi, bánh mochi và rượu sake đã nổi tiếng quốc tế trong những thập kỷ gần đây. Tuy nhiên, xuất khẩu gạo chưa bao giờ đạt được thành công tương tự.
Ông Keiji Saika, hiện đã 91 tuổi, chủ tịch Tập đoàn Gạo Toyo, đã quyết định tự mình quảng bá loại gạo chủ lực này.
Có trụ sở tại Wakayama, công ty của ông bán máy xay xát gạo cũng như Kinmemai, dịch trực tiếp là "Gạo mầm vàng", một loại gạo được đánh giá cao về giá trị dinh dưỡng và hương vị. Saika chia sẻ với CNN Travel trong một cuộc phỏng vấn tại văn phòng công ty ở Tokyo: "Tôi cảm thấy Nhật Bản cần phải thu hút cộng đồng quốc tế nhiều hơn về chất lượng gạo tuyệt vời của chúng tôi".
Thách thức là gì? Nâng cao vị thế toàn cầu của gạo Nhật Bản mà không làm tiêu tốn quá nhiều ngân sách tiếp thị của công ty.
"Đó là lúc ý tưởng về Kỷ lục Guinness Thế giới nảy ra trong đầu tôi. Chúng tôi sẽ phải làm điều gì đó chưa từng có ai làm trước đây," ông nói.
Tự tin rằng mình đã sản xuất ra loại gạo ngon nhất thế giới, Saika đã giới thiệu Kinmemai Premium ra thị trường cùng năm đó với giá lên tới 9.496 yên Nhật cho một hộp 840 gram, tương đương khoảng 109 USD mỗi kilogram vào năm 2016.
"Vào thời điểm gạo thông thường chỉ có giá 300 đến 400 yên một kg, tôi tự hỏi liệu có ai thực sự muốn mua nó không. Thật ngạc nhiên, số lượng đơn đặt hàng bắt đầu tăng lên", ông nói.
Ban đầu chỉ là một phiên bản duy nhất, nhưng giờ đây đã trở thành phiên bản phát hành thường niên nhờ nhu cầu không ngừng tăng cao. Năm nay, các hộp Kinmemai Premium đã được bán ra thị trường với giá 10.800 yên, tương đương 73,4 USD mỗi hộp.
Chỉ sản xuất 1.000 hộp, chúng đã nhanh chóng bán hết sau khi ra mắt vào ngày 22/8/2025.
Gạo siêu đắt, càng bán càng lỗ
Khi Toyo Rice chuẩn bị kỷ niệm 10 năm thành lập dự án vào năm 2026, Saika nhấn mạnh rằng việc kiếm lời từ loại gạo đắt tiền chưa bao giờ là kế hoạch của ông.
"Thành thật mà nói, nếu tính toán chi phí, có lẽ chúng tôi đang lỗ. Dù bán được giá cao nhưng cũng không có lãi", ông thừa nhận.
Thay vào đó, sáng kiến này nhằm mục đích nâng cao vị thế của gạo Nhật Bản và khuyến khích nông dân trồng các giống lúa chất lượng cao hơn. Saika gọi đây là dự án "Gạo ngon nhất thế giới", một trong nhiều sáng kiến được thúc đẩy bởi quyết tâm cải thiện sản lượng gạo Nhật Bản của ông.
Vào những năm 1970, ông đã phát triển công nghệ gạo không cần vo để tiết kiệm nước. Hai thập kỷ trước, công ty của ông đã tạo ra một máy xay xát mới chỉ loại bỏ chín lớp cám thay vì 16 lớp như thông thường, giúp giữ nguyên chất dinh dưỡng và hương vị.
Nhưng để tạo ra Kinmemai Premium, phiên bản Kỷ lục Thế giới Guinness, quá trình này phức tạp hơn nhiều.
Quy trình tuyển chọn khắt khe từng hạt gạo
Mỗi năm, Saika chọn ra bốn đến sáu giống lúa hàng đầu, đạt giải thưởng từ khoảng 5.000 bài dự thi. Cuộc thi Đánh giá Hương vị Gạo Quốc tế, do Syokumi Kanteisi (Hiệp hội Thẩm định Hương vị Gạo) tổ chức, là cuộc thi lớn nhất thuộc loại hình này tại Nhật Bản.
Ngoài hương vị và kết cấu, Saika còn kiểm tra mức độ enzyme của từng loại gạo.
"Sức sống đó, sinh lực đó, có thể được nhận biết rõ ràng thông qua hoạt động của enzyme. Gạo có sức sống mạnh mẽ như vậy thực sự trở nên đặc biệt," ông giải thích.
Chỉ những hạt có sức sống cao nhất mới được chọn. Sau đó là quá trình ủ.
"Để gạo nghỉ vài tháng sẽ làm tăng thêm hương vị. Hương vị trở nên đậm đà hơn, và lợi ích sức khỏe dường như cũng được cải thiện. Vì vậy, loại gạo này thực sự đặc biệt", Saika chia sẻ.
Quy trình sản xuất tỉ mỉ, cộng với nguồn cung hạn chế, khiến gạo Kinmemai Premium có giá thành cao. Loại gạo này thường được dùng làm quà tặng sang trọng, dùng để đánh dấu những dịp đặc biệt hoặc gây ấn tượng với khách hàng doanh nghiệp.
Trang bán hàng của Kinmemai Premium luôn trong tình trạng hết hàng do cung không đủ cầu
Hành trình đến Tokyo của những người nông dân xuất sắc
Những người nông dân được chọn cho dự án "Gạo ngon nhất thế giới" của năm sẽ được mời đến Tokyo để tham dự lễ công bố trọng thể.
"Mọi người dường như rất tự hào về điều này," Saika chia sẻ. "Đây là một hiệu ứng bất ngờ, nhưng những người sản xuất gạo vẫn nỗ lực hướng tới mục tiêu đó hàng năm. Và mỗi khi họ làm được, nó lại được đăng tải nổi bật trên các tờ báo địa phương với dòng chú thích rằng gạo của họ đã được 'chọn làm nguyên liệu cho Gạo ngon nhất thế giới'."
Bí mật đằng sau Kinmemai Premium
Năm nay, Kinmemai Premium là sự kết hợp tinh tế của bốn loại gạo: hai loại Koshihikari từ tỉnh Gifu và Nagano, cùng hai loại Yudai 21 cũng đến từ hai tỉnh này.
Niềm đam mê gạo của Saika bắt nguồn từ thời thơ ấu đầy gian khó. Sau khi Thế chiến II kết thúc vào năm 1945, Nhật Bản phải đối mặt với tình trạng thiếu lương thực nghiêm trọng.
Đất nước đang trông cậy vào vụ thu hoạch mùa thu để giảm bớt khủng hoảng, nhưng cơn bão Makurazaki đã đổ bộ vào Kagoshima, mũi phía tây nam của Nhật Bản, rồi di chuyển về phía bắc, tàn phá đất nông nghiệp.
Ký ức về nạn đói và sứ mệnh trọn đời
"Nhiều người chết đói. Ngay cả những người giữ chức vụ quan trọng và tầng lớp thượng lưu," Saika nhớ lại.
Gia đình ông sống sót bằng cách gieo trồng bất cứ hạt giống nào họ tìm được và bắt lươn, cá trê, chim. Trải nghiệm này đã hun đúc trong ông lòng trân trọng sâu sắc đối với lúa gạo và sứ mệnh tạo ra những hạt giống tốt hơn.
Với ông, Kinmemai Premium chính là hiện thân của niềm đam mê đó. Nhưng ngay cả ông cũng không có nguồn cung vô tận.
"Tôi ăn chỉ một lần mỗi năm khi họ mời tôi nếm thử gạo của năm đó. Chỉ một chút thôi," ông nói.
Món gạo khiến bếp trưởng sushi mê mẩn
Hiroshi Matsumoto, bếp trưởng tại nhà hàng sushi của công ty, cho biết ông đã trở thành người hâm mộ ngay sau khi thử loại gạo này lần đầu tiên.
"Tôi nhớ nó ngon đến nỗi một bát thôi là chưa đủ, và tôi lại muốn ăn thêm bát nữa." Tuy nhiên, ông không dùng nó với sushi. "Món này ngon nhất khi dùng nóng, như một phần của bữa ăn chính", ông giải thích.
Quay trở lại căn bếp của Fujimoto, món Kinmemai Premium, một món quà từ Toyo Rice, đã được nấu chín và đang bốc hơi nghi ngút trong chiếc nồi gang đen.
Quy trình nấu đòi hỏi sự tinh tế
Thông thường, đầu bếp sẽ thử nghiệm nhiều lần với loại gạo mới để tìm ra thời gian ngâm, lượng nước và nhiệt độ nấu tối ưu. Nhưng chỉ với 420 gram gạo Kinmemai Premium, anh phải ứng biến.
Fujimoto chỉ vo gạo trong một giây và ngâm trong 30 phút, ít hơn 30 phút so với thời gian khuyến nghị, trước khi cho gạo vào nồi.
Đánh giá ban đầu của anh? "Màu sắc đẹp, trong trẻo. Tôi thích." Còn vợ anh, Ai, thì sao? "Ồ. Sáng bóng."
"Giống như kim cương vậy," Fujimoto nói thêm. "Bạn có thể thấy rõ từng hạt nổi bật, điều này thường cho thấy chất lượng tốt. Hình dáng đẹp, và hương thơm cân bằng tuyệt vời, không quá nồng."
Hương vị chinh phục đầu bếp
Nếm thử, ông tỏ ra tán thành. "Hương vị cân bằng. Kết cấu tốt. Cơm có độ ẩm vừa phải. Loại gạo này sẽ hấp dẫn mọi người."
Anh có muốn mua gạo cho nhà hàng của mình không? "Không, không, không. Đắt quá, chúng tôi sẽ phải tăng giá gấp ba," anh cười nói.
Giống như đầu bếp tại Toyo, ông cũng tin rằng cơm sẽ ngon hơn khi ăn không, phù hợp hơn với các nhà hàng kaiseki, nơi phục vụ các món ăn truyền thống tinh tế. "Tôi nghĩ loại cơm này không thực sự phù hợp với sushi. Nó có thể bị nhão nếu trộn với giấm," ông nói.
Góc nhìn từ Hong Kong
Đầu bếp Nansen Lai sở hữu một số nhà hàng Hong Kong, bao gồm Flower Drum và Lai's Kitchen, nhà hàng sau chuyên về cơm niêu đất. Ông cũng đã nếm thử Kinmemai Premium và so sánh với loại gạo tự làm của mình, hỗn hợp gạo thơm Thái Lan và Koshihikari, một loại ngũ cốc chất lượng cao khác đến từ tỉnh Niigata, Nhật Bản.
"Nó trông dính hơn và không có mùi thơm nồng như gạo Thái, đây là sự khác biệt bình thường giữa gạo Thái và gạo Nhật Bản," ông nói.
Anh cắn một miếng. "Nó rất ngon, có hương vị và mùi vị phức tạp hơn nhiều so với cơm nhà chúng tôi," Lai nói trước khi mời nhân viên của mình nếm thử.
"Theo quan điểm của một người kinh doanh nhà hàng, chúng tôi không đủ tiền mua gạo như thế này. Chúng tôi cũng cần một loại gạo dai hơn, như gạo Thái chẳng hạn, có thể chịu được các loại nước sốt đậm đà. Nhưng gạo này ngon đến mức có thể ăn không cũng được."
Hỗ trợ nông dân trồng lúa
Cả Lai và Fujimoto đều đồng ý rằng dự án của Toyo Rice là một cách hữu ích để thúc đẩy người sản xuất.
"Nông dân trồng lúa đang gặp khó khăn. Với chi phí như máy móc và giá xăng tăng cao, giá gạo thực sự không thay đổi nhiều trong 30, 40 năm qua. Nông dân Nhật Bản không được hưởng lợi từ việc giá bán lẻ tăng. Nếu họ không thể kiếm sống, thế hệ trẻ sẽ không tiếp tục công việc kinh doanh của gia đình," Fujimoto nói.
Ở tuổi 91, Saika vẫn khỏe mạnh và vẫn đi làm mỗi ngày.
"Hôm nay tôi mặc vest, nhưng bình thường tôi mặc đồ làm việc và làm nhiều công việc khác nhau trong nhà máy", ông chia sẻ.
"Có khá nhiều người cao tuổi vẫn khỏe mạnh. Hầu hết họ đi hát karaoke, chơi golf hoặc tập thể dục, nhưng không nhiều người đến công ty như tôi."
Bí quyết sức khỏe từ niềm đam mê
Vậy bí quyết giữ gìn sức khỏe của ông là gì? Câu trả lời nằm ở niềm đam mê với gạo. Chính tình yêu với nghề đã thôi thúc ông tiếp tục làm việc mỗi ngày.
"Ở độ tuổi này, tôi quan tâm đến sự phát triển của bản thân và công ty, nhưng mối quan tâm lớn nhất của tôi là tương lai của Nhật Bản", ông tâm sự.
"Tôi không biết mình còn sống được bao nhiêu năm nữa, nhưng trong khoảng thời gian đó, tôi muốn phát triển những thứ có ích cho xã hội. Tôi không có nhiều thời gian, nên ngày nào tôi cũng bận rộn."
