Giữa nhịp sống sôi động của khu tài chính Manhattan ở New York, nơi những tòa nhà cao tầng biểu tượng cho sức mạnh kinh tế nước Mỹ, ít người biết rằng cách mặt đất hơn 24 mét là một địa điểm được canh gác nghiêm ngặt bậc nhất thế giới. Đó chính là kho vàng nằm dưới sự quản lý của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York.
Có hơn 6.000 tấn vàng được cất giữ tại kho.
Tọa lạc tại số 33 Liberty Street, ngay khu vực tài chính Wall Street sầm uất, kho vàng lớn nhất thế giới nằm trong trụ sở Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York. Ít ai ngờ rằng bên dưới tòa nhà này là nơi cất giữ hàng trăm ngàn thỏi vàng, nằm sâu hơn 24 mét dưới mặt đất và thấp hơn mực nước biển.
Vị trí đặc biệt này được lựa chọn không chỉ vì lý do an ninh mà còn nhờ địa chất ổn định. Lớp đá granite cứng chắc của đảo Manhattan giúp bảo vệ kho vàng khỏi nguy cơ thiên tai và những nỗ lực xâm nhập từ bên ngoài.
Để tiếp cận kho, người ta phải đi qua nhiều lớp kiểm soát gắt gao. Cửa thép dày, hệ thống sinh trắc học, camera giám sát liên tục và lực lượng bảo vệ vũ trang là những rào chắn nghiêm ngặt. Cánh cửa chính nặng tới 90 tấn, vận hành bằng xi lanh thủy lực thép, được đặt trong một khung bê tông và thép nặng 140 tấn. Khi đóng lại, cửa tạo thành một lớp khóa kín cả khí lẫn nước. Hệ thống còn có đồng hồ hẹn giờ tự động khóa và chỉ mở vào ngày làm việc tiếp theo.
Theo thông tin từ Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York, kho vàng này được dùng để lưu trữ vàng cho các tài khoản chính thức như chính phủ Mỹ, chính phủ nước ngoài, ngân hàng trung ương và các tổ chức quốc tế. Cá nhân hay tổ chức tư nhân không được gửi vàng tại đây.
Vào thời kỳ cao điểm, kho từng nắm giữ hơn 12.000 tấn vàng. Sau đó, khối lượng vàng bắt đầu giảm dần theo thời gian.
Tính đến năm 2024, kho còn khoảng 507.000 thỏi vàng với tổng trọng lượng 6.331 tấn. Nhờ nằm trên lớp đá nền vững chắc và vị trí sâu dưới lòng đất, công trình vẫn đảm bảo an toàn cho khối tài sản khổng lồ này.
Cánh cửa kho nặng 90 tấn được chế tạo từ thép nguyên khối, bao bọc bởi lớp khung bê tông dày, tạo nên lớp bảo vệ kín khí và chống nước tuyệt đối. An ninh được kiểm soát nghiêm ngặt với cảm biến chuyển động, camera giám sát liên tục, khóa hẹn giờ và lực lượng cảnh sát vũ trang túc trực.
Tọa lạc sâu dưới lòng đất ở trung tâm Manhattan, kho vàng của Cục Dự trữ Liên bang New York (New York Fed) là nơi cất giữ hơn 500.000 thỏi vàng, tương đương hơn 6.300 tấn. Với mỗi thỏi nặng khoảng 12,4 kg, số vàng này không chỉ thuộc về Mỹ mà còn là tài sản của hàng chục quốc gia và tổ chức quốc tế trên thế giới.
Các thỏi vàng được đưa từ mặt đường xuống tầng hầm bằng thang máy. Khi vào trong kho, chúng sẽ do nhóm kiểm soát gồm ba người giám sát: hai nhân viên của New York Fed và một kiểm toán viên nội bộ. Mỗi lần mở két, dù là để di chuyển vàng hay chỉ thay bóng đèn, cả ba người đều phải có mặt để đảm bảo an ninh tuyệt đối.
Trước khi được đưa vào kho, vàng sẽ được kiểm tra kỹ lưỡng. Nhân viên cân từng thỏi, xác minh các ký hiệu tinh luyện và độ tinh khiết để đảm bảo phù hợp với thông tin do người gửi cung cấp. Đây là bước quan trọng vì New York Fed chỉ hoàn trả đúng các thỏi vàng gốc cho chủ tài khoản khi họ rút tiền. Vàng tại đây không được coi là tài sản có thể thay thế.
Sau khi kiểm tra xong, vàng được cất trong một trong 122 ngăn riêng biệt, mỗi ngăn tương ứng với một chủ tài khoản. Các khoản gửi nhỏ đôi khi được đặt trên các ô riêng trong một ngăn dùng chung gọi là "thư viện". Mỗi ngăn đều có ổ khóa, hai ổ số và con dấu của kiểm toán viên. Danh tính chủ tài khoản được bảo mật bằng cách đánh số ngăn thay vì ghi tên.
New York Fed không thu phí lưu trữ vàng, nhưng sẽ tính phí cho các giao dịch như đưa vàng vào kho, rút ra hoặc chuyển quyền sở hữu giữa các tài khoản.
Mặc dù nhiều người cho rằng đây là kho vàng của chính phủ Mỹ, nhưng thực tế chỉ khoảng 2% số vàng trong kho thuộc về nước này. Phần lớn còn lại thuộc sở hữu của các ngân hàng trung ương và chính phủ nước ngoài. Lý do chính là vì sau Thế chiến II, nhiều quốc gia muốn bảo quản vàng ở nơi an toàn và ổn định. Kho vàng tại New York được xem là lựa chọn tối ưu nhờ vào sức mạnh tài chính và độ tin cậy của Mỹ.
Việc cất giữ vàng ở New York còn giúp các nước tiết kiệm chi phí và rủi ro khi thực hiện giao dịch. Thay vì vận chuyển vàng bằng đường biển hoặc hàng không, họ chỉ cần thực hiện chuyển khoản nội bộ giữa các ngăn trong cùng một kho. Một lệnh chuyển đơn giản trên giấy có thể tương đương với hàng trăm triệu đô la.
Kho vàng New York cũng nổi tiếng bởi hệ thống bảo vệ nghiêm ngặt. Cánh cửa két nặng hàng chục tấn, hành lang đá lạnh và lớp an ninh nhiều tầng khiến nơi đây trông giống như phim trường Hollywood. Hằng năm, chỉ một số rất ít du khách và nhà báo được cấp phép vào tham quan. Các chi tiết kỹ thuật của hệ thống an ninh vẫn được giữ kín hoàn toàn.
Giữa những biến động toàn cầu như chiến tranh, lạm phát và khủng hoảng tài chính, vàng vẫn giữ vững vai trò là kênh trú ẩn an toàn cho giới đầu tư.
Với vị trí đặc biệt và vai trò chiến lược trong hệ thống tài chính toàn cầu, kho vàng tại Cục Dự trữ Liên bang New York từ lâu đã trở thành chủ đề của nhiều đồn đoán và thuyết âm mưu. Trong đó, câu hỏi được đặt ra nhiều nhất là liệu toàn bộ số vàng được gửi tại đây có còn nguyên vẹn hay không.
Năm 2013, chính phủ Đức từng gây chú ý khi yêu cầu Mỹ hoàn trả 674 tấn vàng mà họ đã gửi tại kho của Fed New York. Quá trình vận chuyển kéo dài trong nhiều năm, khiến công chúng đặt dấu hỏi về tính minh bạch. Một số ý kiến lo ngại rằng số vàng đó có thể đã bị sử dụng hoặc đem đi thế chấp. Phía Mỹ bác bỏ thông tin này và khẳng định toàn bộ vàng vẫn được bảo quản cẩn thận. Tuy nhiên, những nghi ngờ về sự minh bạch chưa từng chấm dứt.
Tại Mỹ, một số tổ chức dân sự, trong đó có phong trào “Kiểm toán Fed”, đã nhiều lần kêu gọi kiểm tra công khai kho vàng. Nhưng yêu cầu này luôn bị từ chối với lý do liên quan đến an ninh quốc gia.
Kho vàng dưới lòng đất Manhattan không chỉ là nơi lưu trữ kim loại quý. Nó còn đại diện cho uy tín tài chính, ảnh hưởng chính trị và niềm tin mà các quốc gia dành cho hệ thống kinh tế Mỹ. Mỗi thỏi vàng nằm sâu trong lòng đất là minh chứng cho mạng lưới quan hệ chằng chịt giữa các nền kinh tế lớn trên thế giới.
Trong bối cảnh toàn cầu liên tục đối mặt với chiến tranh, lạm phát và khủng hoảng tài chính, vàng vẫn là tài sản an toàn mà nhiều quốc gia hướng đến. Việc tích trữ vàng cũng đồng nghĩa với việc đặt kỳ vọng vào sự ổn định của trật tự tài chính toàn cầu.
