Sinh năm 1966 tại một vùng quê nghèo ở Liêu Dương, Liêu Ninh, Viên Bảo Cảnh lớn lên trong cảnh khốn khó tột cùng. Tuổi thơ đầy thiếu thốn đã hun đúc trong ông một nghị lực sống mãnh liệt. Vượt qua mọi khó khăn, ông thi đỗ vào Đại học Chính pháp Trung Quốc, làm nức lòng cả ngôi làng nghèo.
Để trang trải cuộc sống sinh viên, Viên Bảo Cảnh làm đủ nghề: chép bản thảo thuê, viết thư tín cho các công ty, và thậm chí xung phong gia nhập đội thể thao để được trợ cấp. Năm 1989, nhờ sự kiên trì và quyết tâm, ông được nhận vào làm tại một ngân hàng lớn ở Bắc Kinh, nắm trong tay "bát cơm vàng" mà bao người mơ ước thời bấy giờ.
Thế nhưng, chỉ 3 năm sau, ông từ bỏ công việc ổn định để dấn thân vào thương trường. Năm 1992, ông lập công ty buôn nông sản ở Bắc Kinh. Bị chê cười vì bỏ "bát cơm vàng" để "đi bán khoai", nhưng chỉ sau 6 tháng, ông đã âm thầm bỏ túi hơn 2 triệu tệ (khoảng 7,2 tỷ đồng).
Từ đó, con đường làm giàu của Viên Bảo Cảnh được mở ra như "trải thảm đỏ". Ông nhanh chóng chuyển hướng sang đầu tư tài chính và chứng khoán, không ngừng thâu tóm doanh nghiệp, mở rộng ảnh hưởng khắp nơi. Đỉnh điểm, ông nắm quyền kiểm soát hơn 60 công ty, đưa tổng tài sản cá nhân lên trên 3 tỷ NDT (khoảng 10.830 tỷ đồng). Báo chí gọi ông là "ông vua thâu tóm" hay "doanh nhân kiểu mẫu" của Trung Quốc thời kỳ cải cách.
Vết trượt dài từ đỉnh cao và cái kết bi thảm
Không chỉ giàu có, Viên Bảo Cảnh còn là hình ảnh tiêu biểu của một doanh nhân "có tâm", khi ông lập quỹ học bổng để giúp đỡ hàng nghìn học sinh nghèo. Với tiền bạc, quyền lực và danh tiếng trong tay, ông đã đứng trên đỉnh vinh quang.
Nhưng chính từ đỉnh cao ấy, ông bắt đầu rơi tự do. Năm 1996, Viên đặt cược lớn vào thị trường hàng hóa kỳ hạn tại Thành Đô và thất bại, thua lỗ hơn 90 triệu NDT (khoảng 325 tỷ đồng). Tin rằng mình bị doanh nhân Lưu Hán giăng bẫy, Viên đã thuê người em thân thiết Vương Hưng ám sát đối thủ. Tuy nhiên, kế hoạch không thành.
Không lâu sau, Vương Hưng quay sang dùng chính bí mật này để uy hiếp và nhiều lần tống tiền Viên. Lo sợ bị lật tẩy, Viên Bảo Cảnh đã ra lệnh sát hại Vương Hưng.
Khi điều tra mở rộng, cơ quan chức năng phát hiện Viên chính là kẻ chủ mưu trong đường dây giết người. Vụ bắt giữ Viên Bảo Cảnh gây chấn động cả Trung Quốc, ông chính thức từ "doanh nhân huyền thoại" trở thành "bị cáo giết người có tổ chức".
Trước tòa, mọi lời biện minh đều vô nghĩa khi bằng chứng buộc tội ông quá rõ ràng. Khi bị tuyên án tử hình, Viên Bảo Cảnh cùng gia đình đã đưa ra đề nghị chuyển nhượng quyền sở hữu mỏ dầu tại Indonesia, tài sản trị giá khoảng 49,5 tỷ NDT (khoảng 178 nghìn tỷ đồng) để xin được giảm nhẹ tội.
Tuy vậy, Tòa án Tối cao Trung Quốc đã tuyên bố: "Không ai có thể dùng tiền để xóa tội giết người". Ông chính thức trở thành tỷ phú đầu tiên của Trung Quốc bị xử tử vì tội danh giết người.
Câu chuyện của Viên Bảo Cảnh, từng là biểu tượng sống động cho giấc mơ đổi đời, vẫn thường được cư dân mạng Trung Quốc nhắc lại như một bài học cảnh tỉnh cho thế hệ doanh nhân. Khi lòng tham lấn át lý trí, mọi hào quang đều có thể sụp đổ trong chớp mắt và không có số tiền nào đủ lớn để mua chuộc công lý.
